علل ایجاد، تغذیه و رژیم درمانی در سرطان

علل ایجاد، تغذیه و رژیم درمانی در سرطان

• علل ایجاد سرطان چیست؟

سرطان یعنی رشد، تکثیر و گاهی انتشار غیر طبیعی سلولهای بدن. اغلب سلولهای طبیعی بدن در پاسخ به تحریکاتی که از داخل و خارج بدن به آنها وارد می شود، رشد و تولیدمثل می کنند و در نهایت می میرند. اگر این فرآیند در مسیر تعادل و صحیح خوداتفاق بیفتد ، بدن سالم می ماند و عملکرد طبیعی خود را حفظ می کند. اما مشکل، زمانی شروع می شود که یک سلول طبیعی دچارجهش و یا تغییر شده و به سلول سرطانی تبدیل می شود. یک سلول طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به یک سلول سرطانی تبدیل شود، ولی در اغلب موارد، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطان زا مانند الکل، دخانیات، غذاهای چرب و سرخ شده، و… صورت گیرد.

به طور کلی می توان گفت سرطان یک بدشانسی سلولی ست.

• آیا تغذیه در بروز سرطان اثر دارد؟

امروزه می دانیم که با تغذیه درست یا نادرست می توانیم بر روی بیان ژن های مختلف تاثیر بگذاریم. بیان یکسری از ژن ها را زیاد و برخی را کم کنیم. امروزه معتقدیم که اگر در بیماری سرطان ژن ها نقش دارند حتی با کمترین تغییر در رژیم غذایی می توانیم در روشن شدن یا خاموش ماندن یک ژن موثر باشیم.

امروزه ژن تاثیر گذار بر سرطان های وابسته به هورمون مانند سرطان پستان، رح، تخمدان، پروستات شناخته شده است. پس اگر در خانواده درجه یک شما فردی مبتلا به این نوع سرطان ها است، ما بیشتر نگران شما خواهیم بود و داشتن یک برنامه غذایی سالم و چکاپ های دوره ای برای شما بسیار ضروری ست.

• آیا با اجرای یک رژیم غذایی سالم می توان صد درصد مانع ابتلا به سرطان شد؟

ما در تیم حمایتی خود تمام تلاشمان را می کنیم که ایمن ترین برنامه و دستورالعمل ها را برای شما اجرا کنیم و ریسک ابتلا را برای شما به حداقل برسانیم  ولی همانطور که اشاره کردیم سرطان یک بدشناسی سلولی ست و با وجود کنترل عوامل بیرونی ممکن است اتفاق بیفتد.

• آیا وزن من می تواند بر روی ابتلا به سرطان اثر بگذارد؟

سیستم ایمنی بدن معمولا سلول های مشکوک را ردیابی کرده و از بین می برد، پس یک سیستم ایمنی قوی سلول های سرطانی را زود تشخیص داده و نابود می کند.  همانطور که می دانید افراد چاق با ضعف سیستم ایمنی و التهاب بالا مواجه هستند که هر دو می تواند روی بروز سرطان بویژه سرطان های وابسته به هورمون اثرگذار باشد.

• در سرطان های وابسته به هورمون تغذیه چه تاثیری دارد؟

یکی از ریسک فاکتورهای بسیار مهم در انواع سرطان ها بویژه سرطان های وابسته به هورمون افزایش استروژن است. استروژن از دو طریق در بدن بالا می رود :

• ترشح از بافت چربی بدن و غدد جنسی
• غذاهای چرب و یا غذاهای حاوی فیتواستروژنها

پس به یک نکته توجه کنید تازمانی که شما حجم بالای چربی در بدن دارید در اصل مخزن تولید استروژن دارید، عدم مصرف فیتواستروژنها تاثیر چندانی بر پیشگیری و بهبود شما نخواهد داشت. گام اول و هدف اول رژیم درمانی برای شما اگر اضافه وزن دارید کنترل وزن خواهد بود.

• چرا تغذیه در بیماران مبتلا به سرطان اهمیت دارد؟

در سرطان  به دلیل ماهیت خود بیماری و روش های سخت درمان (با عوارض و پیچیدگی های آن)، ریسک بروز سوء تغذیه بسیار بالا و گاها اجتناب ناپذیر خواهد بود. واز طرفی بروز سوء تغذیه نیز می تواند بر اثر بخشی درمان تاثیر بگذارد.

خیلی از اوقات سوء تغذیه در مراحل اولیه با کاهش وزن و یا لاغریهای شدید همراه نیست و تنها کاهش حجم عضلانی را خواهیم داشت و فرد چون وزن بالا و بافت چربی بالایی دارد وجود سوء تغذیه در او مورد توجه قرار نخواهد گرفت ، پس برای پیشگیری از بروز مشکل در مسیر درمان خود حتما از یک مشاور تغذیه کمک بگیرید.

• آیا دریافت مولتی ویتامین ها و یا آنتی اکسیدان ها می تواند در بهبود و یا پیشگیری از عود سرطان موثر باشد؟

همانطور که شنیده اید مصرف مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدانها می تواند نقش محافظتی در برابر ابتلا به سرطان داشته باشد.

اما به هیج عنوان مصرف روتین ویتامین ها و آنتی اکسیدانها به صورت مکمل در دوز بالا در دوره ی درمان سرطان و یا حتی بعد از بهبودی توصیه نمی شود.

• آیا رژیم های گیاهخواری برای بیماران مبتلا و یا بهبود یافته از سرطان توصیه می شود؟

تحقیقات اثرات مثبتی از این نوع رژیم ها و هیچگونه رژیم حذفی نشان نداده اند و تنها یک رژیم متعادل و متنوع توصیه می شود.

• آیا رژیم های کتوژنیک برای بیماران مبتلا و یا بهبودیافته از سرطان توصیه می شود؟

مطالعات در برخی انواع سرطانها مثل برخی تومورهای مغزی اثرات مثبتی را از رژیم کتوژنیک نشان داده اند ولی هنوز توصیه ای در این زمینه نشده و دستورالعملی درخصوص ایمن بودن این روش ارائه نشده است.

• نقش تغذیه در شیمی درمانی چیست؟

یکی از راه های درمان سرطان شیمی درمانی می باشد. مقصود از شيمی درمانی، درمان بيماری از طريق بكار بردن داروهای گوناگون است. شيمی درمانی در معالجه تومورها بسيار موثر بوده و امروزه با كشف داروهای جديد ضد تومور اين تاثير رو به افزايش است.

شیمی درمانی می تواند عوارض زیادی داشته باشد که در افرادمختلف متفاوت است. هدف از تغذیه در دوران شیمی درمانی این است که براساس نوع مشکل بروز کرده راهکاری داده شود تافرد بتواند سیستم ایمنی خود را تقویت و با کمبود موادمغذی مواجه نشود. تغذيه متعادل و متناسب به قدرت بيمار در تحمل عوارض جانبی می افزايد. تغذيه درست و مناسب يعنی انتخاب غذاهای گوناگون كه ويتامين ها و مواد معدنی و پروتئينی و مواد لازم ديگر را به بدن برساند. غذايی بخوريد كه هم كالری كافی براي حفظ انرژی و وزن بدنتان را داشته باشد و هم حاوی پروتئين كافی باشد كه براي بازسازی سلولهای طبيعی پوست و مو و ساير اندام هايی كه در شيمی درمانی آسيب ديده لازم است.

• آیا در طول درمان سرطان دچار یبوست شده اید؟

رعایت نکات زیر می تواند به شما کمک کند:

• مصرف مسهل ها و یا مکمل های فیبری با نظر پزشک یا مشاور تغذیه
• تلاش کنید تا در ساعات مشخص و منظم هر روز وعده های غذایی خود را میل کنید. و همینطور در صورت امکان در ساعات مشخص و منظم جهت اجابت مزاج اقدام کنید.
• عادات و دفعلات دفع خود را بنویسید تا درصورت بروز مشکل سریع تشخیص دهید.
• در صورت تایید تیم درمانتان جهت دریافت فیبر، سعی کنید مواد غذایی حاوی فیبر بیشتری در روز میل کنید، مانند: نان و غلات کامل و سبوس دار، میوه های تازه همراه پوست و دانه ها، سبزیجات تازه، آبمیوه ها، خرما، زردآلو، کشمش، آلو، آب آلو و مغزها
• مایعات بیشتر بنوشید. آبمیوه های بهداشتی و یا مایعات گرم صبح بخصوص ناشتا معمولا می تواند کمک کننده باشد. آب گرم همراه کمی لیمو، چای یا قهوه به صورت متعدل و متوسط نیز می تواند در این زمینه اثربخش باشد.
• فعالیت بدنی و ورزش نیز می تواند کمک کننده باشد.
• زمانی که احساس دفع دارید در کمترین زمان ممکن به دستشویی بروید.
• از مصرف غذاها و یا نوشیدنی های نفاخ خودداری کنید، مانند: سیب، آووکادو، حبوبات، نخودها، انواع کلم، شیر، نوشیدنی های گازدار. تا زمانی که یبوست رفع شود.
• از جویدن آدامس ، و یا استفاده از نی خودداری کنید. استفاده از این موارد نیز می تواند ایجاد نفخ کند.
• حذف و یا محدودیت هر نوع ماده غذایی که ممکن است باعث یبوست شود مانند تخم مرغ و یا انواع پنیر
• پرهیز از شیاف و یا تنقیه
• قبل از استفاده از هرنوع دارو و یا وسیله ای با تیم درمانی خود مشورت کنید.
• چه زمانی نیاز به اطلاع رسانی به پزشکتان است؟ عدم دفع به مدت 3روز، وجود خون در مدفوع و یا مقعد، عدم حرکت روده ها بعد از 1تا 2روز با وجود مصرف داروهای مسهل، گرفتگی شکم و دل درد و یا استفراغ مداوم