درمان‌های غیرجراحی برای سرطان کبد

درمان‌های غیرجراحی برای سرطان کبد

مقدمه

سرطان کبد یکی از انواع کشنده و پیچیده سرطان‌ها است که در اکثر موارد در مراحل اولیه به‌راحتی شناسایی نمی‌شود. درمان‌های غیرجراحی برای سرطان کبد، گزینه‌هایی هستند که به‌ویژه برای بیمارانی که توانایی انجام جراحی یا پیوند کبد را ندارند، ارائه می‌شود. این درمان‌ها می‌توانند شامل انواع مختلفی از روش‌های درمانی مانند درمان‌های موضعی، درمان‌های سیستمیک، و درمان‌های هدفمند باشند که هدف آن‌ها کنترل تومورها و کاهش علائم بیماری است.

در این مقاله، به بررسی درمان‌های غیرجراحی برای سرطان کبد و روش‌های مختلفی که در دسترس هستند، خواهیم پرداخت. همچنین به معرفی مزایا و معایب هرکدام و نحوه انتخاب روش درمانی مناسب بر اساس شرایط بیمار پرداخته می‌شود.

۱. درمان‌های موضعی: از جمله ابلیشن و امبولیزاسیون

الف. ابلیشن (Ablation)

ابلیشن یکی از روش‌های غیرجراحی است که در آن از روش‌های مختلفی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش برای تومورهای کوچک کبد (معمولاً کمتر از ۳ سانتی‌متر) بسیار مؤثر است. انواع مختلفی از ابلیشن وجود دارد که هرکدام به‌طور خاص از انرژی‌های مختلف برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند:

• رادیوتراپی استریوتاکتیک (SBRT): در این روش پرتودرمانی با تعداد جلسات محدود و با دز بالای اشعه برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود
• رادیوفرکانسی ابلیشن (RFA): در این روش، از امواج رادیویی برای گرم کردن و نابود کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
• میکروویو ابلیشن (MWA): مشابه RFA است اما به‌جای امواج رادیویی از امواج میکروویو برای ایجاد حرارت استفاده می‌شود.
• کرایوآبلیشن: در این روش، از سرما برای فریز کردن سلول‌های سرطانی و نابودی آن‌ها استفاده می‌شود.
• ابلیشن شیمیایی : از مواد شیمیایی مانند اتانول برای نابودی تومورها استفاده می‌شود.

ب. امبولیزاسیون (Embolization)

در این روش، جریان خون به تومور مسدود می‌شود تا تغذیه آن قطع شده و رشد تومور متوقف گردد. این روش به‌ویژه برای بیمارانی که تومورهای بزرگتری دارند که نمی‌توان آن‌ها را با ابلیشن درمان کرد، مؤثر است. انواع امبولیزاسیون عبارتند از:

• ترانس‌آرتریال امبولیزاسیون (TAE): این روش شامل مسدود کردن رگ‌های خونی است که خون را به تومور می‌رسانند.
• ترانس‌آرتریال شیمی‌امبولیزاسیون (TACE): در این روش، داروهای شیمیایی همراه با مواد امبولیزه به رگ‌های خونی تومور تزریق می‌شود تا هم خون‌رسانی به تومور قطع شود و هم داروهای شیمیایی به‌طور مستقیم به تومور برسند.
• رادیوامبولیزاسیون: در این روش از گوی‌های رادیواکتیو برای مسدود کردن رگ‌های خونی تومور استفاده می‌شود.

۲. درمان‌های سیستمیک

درمان‌های سیستمیک به درمان‌هایی اطلاق می‌شود که در آن داروها به‌صورت عمومی وارد جریان خون می‌شوند و به‌طور گسترده به تمامی نقاط بدن می‌رسند. این درمان‌ها می‌توانند برای کاهش یا متوقف کردن رشد سرطان مفید باشند. انواع درمان‌های سیستمیک برای سرطان کبد شامل شیمی‌درمانی، درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی هستند:

الف. شیمی‌درمانی (Chemotherapy)

شیمی‌درمانی یکی از روش‌های سنتی درمان سرطان است که از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند اما ممکن است به سلول‌های سالم نیز آسیب بزنند. شیمی‌درمانی معمولاً در مراحل پیشرفته سرطان کبد استفاده می‌شود.

ب. درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy)

درمان‌های هدفمند از داروهایی استفاده می‌کنند که به‌طور خاص روی ویژگی‌های سلولی و ژنتیکی سرطان تأثیر می‌گذارند. این درمان‌ها برای سرکوب تغییرات ژنتیکی که موجب رشد سرطان می‌شوند، طراحی شده‌اند. برخی از داروهای هدفمند برای سرطان کبد شامل داروهایی هستند که روی پروتئین‌ها و آنزیم‌هایی که رشد تومور را تسهیل می‌کنند، تأثیر دارند.

ج. ایمونوتراپی (Immunotherapy)

ایمونوتراپی یک روش نوین است که سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا به مبارزه با سلول‌های سرطانی بپردازد. این روش به‌ویژه در برخی از انواع سرطان کبد می‌تواند مؤثر باشد. در این روش، داروهایی به بیمار داده می‌شود که سیستم ایمنی بدن را برای شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی تقویت می‌کنند.

۳. رادیوتراپی: درمان غیرجراحی برای تومورهای مقاوم به جراحی

رادیوتراپی (Radiotherapy) از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش معمولاً در مواردی استفاده می‌شود که تومور قابل جراحی نباشد یا نیاز به کاهش اندازه آن برای جراحی وجود داشته باشد. دو نوع رادیوتراپی برای درمان سرطان کبد عبارتند از:

• رادیوتراپی خارجی (EBRT): در این روش، پرتوها از دستگاه‌هایی بیرون از بدن به سمت تومور هدایت می‌شوند.
• رادیوتراپی داخلی (Brachytherapy): در این روش، منابع رادیواکتیو مستقیماً درون تومور قرار داده می‌شود.

۴. مزایا و معایب درمان‌های غیرجراحی

مزایا:

• این درمان‌ها اغلب برای بیمارانی که قادر به تحمل جراحی نیستند، گزینه‌های مفیدی به شمار می‌روند.
• در بسیاری از موارد، درمان‌های غیرجراحی به‌ویژه برای تومورهای کوچک و محدود به کبد مؤثرتر از جراحی هستند.
• درمان‌هایی مانند TACE و رادیوامبولیزاسیون می‌توانند به‌عنوان درمان‌های پشتیبانی در کنار سایر روش‌های درمانی مانند پیوند کبد استفاده شوند.

معایب:

• درمان‌های غیرجراحی ممکن است به‌طور کامل تومور را از بین نبرند و بیشتر برای کنترل بیماری و کاهش علائم استفاده می‌شوند.
• عوارض جانبی مانند درد، عفونت و آسیب به بافت‌های سالم اطراف تومور ممکن است رخ دهد.
• برخی از این درمان‌ها به مهارت و تجربه بالای پزشک نیاز دارند و در دسترس بودن آن‌ها ممکن است محدود باشد.

۵. نتیجه‌گیری

درمان‌های غیرجراحی برای سرطان کبد، به‌ویژه برای بیمارانی که گزینه‌های جراحی ندارند، می‌توانند مؤثر و راهگشا باشند. این درمان‌ها می‌توانند شامل ابلیشن، امبولیزاسیون، رادیوتراپی و درمان‌های سیستمیک باشند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب روش درمانی مناسب به شرایط بیمار، نوع و مرحله سرطان و اهداف درمانی بستگی دارد. برای بیماران، مشاوره با  تیم درمانی چندرشته‌ای تهران انکولوژی می‌تواند در انتخاب بهترین گزینه درمانی کمک‌کننده باشد.