مطالب مرتبط
بیشتر بخوانید
آشنایی با کبد و سرطان کبد – بخش دوم
تاریخ انتشار
۲۸ دی ۱۴۰۳
خطر، احتمال ابتلا به سرطان کبد را نشان می‌دهد. هر کسی دارای مقداری خطر برای ابتلا به سرطان کبد است. با این حال، برخی افراد در معرض خطر بالاتری قرار دارند. عوامل خطر می‌توانند شامل فعالیت‌هایی که افراد انجام می‌دهند، شرایط محیطی، یا صفات ارثی باشند که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود.
آشنایی با کبد و سرطان کبد – بخش دوم
عوامل خطر (Risk Factors)
خطر، احتمال ابتلا به سرطان کبد را نشان می‌دهد. هر کسی دارای مقداری خطر برای ابتلا به سرطان کبد است. با این حال، برخی افراد در معرض خطر بالاتری قرار دارند. عوامل خطر می‌توانند شامل فعالیت‌هایی که افراد انجام می‌دهند، شرایط محیطی، یا صفات ارثی باشند که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود.
خطر بر اساس این موارد است:
- کسانی که سیروز دارند
- کسانی که سیروز ندارند
عوامل خطر شناخته شده در راهنمای 1 فهرست شده‌اند.
سیروز
سیروز، زخمی شدن کبد است. این نوعی بیماری مزمن کبد است که در آن سلول‌های کبد با بافت زخمی جایگزین می‌شوند. اگر به سیروز مبتلا هستید، باید برای سرطان کبد تحت غربالگری قرار گیرید.
سیروز ممکن است توسط این موارد ایجاد شود:
- ویروس یا عفونت هپاتیت B
- ویروس یا عفونت هپاتیت C
- مصرف الکل
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- هموکروماتوز ژنتیکی
- مرحله ۴ کلانژیت صفراوی اولیه
- کمبود آلفا-1-آنتی تریپسین
- سایر علل سیروز
راهنمای 1 – عوامل خطر برای ابتلا به سرطان کبد
افرادی که سیروز یا هپاتیت B مزمن دارند باید در یک برنامه غربالگری سرطان کبد ثبت‌نام کنند.
عوامل خطر برای افراد مبتلا به سیروز:
- ویروس یا عفونت هپاتیت B
- ویروس یا عفونت هپاتیت C
- مصرف الکل
- بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
- هموکروماتوز ژنتیکی
- کلانژیت صفراوی اولیه مرحله ۴
- کمبود آلفا-1-آنتی تریپسین
- سایر علل سیروز
عوامل خطر برای افراد بدون سیروز:
ویروس یا عفونت هپاتیت B
عوامل خطر اضافی شامل: ناقل ویروس HBV با سابقه خانوادگی سرطان کبد، مردان آسیایی بالای ۴۰ سال، زنان آسیایی بالای ۵۰ سال، و افراد آفریقایی یا آمریکایی سیاه‌پوست با هپاتیت B
هپاتیت و سرطان کبد
هپاتیت نوعی بیماری کبد است. ویروس‌های هپاتیت B (HBV) و هپاتیت C (HCV) از طریق تماس با خون و دیگر مایعات بدن انتقال می‌یابند. HBV و HCV می‌توانند هپاتیت مزمن، سیروز (زخمی شدن کبد) نارسایی کبد و سرطان کبد ایجاد کنند. اگر به HBV مزمن مبتلا هستید، باید برای سرطان کبد تحت غربالگری قرار گیرید.
سایر عوامل خطر
مصرف زیاد الکل می‌تواند به کبد آسیب برساند. داشتن NAFLD ممکن است منجر به سیروز در افرادی که کم یا بدون الکل مصرف می‌کنند شود. NAFLD در افرادی با وزن بالا، دیابت، کلسترول بالا یا سایر شرایط مشاهده می‌شود. دیابت، وزن بالا، یا سایر مشکلات مرتبط با پردازش قند ممکن است فردی را در معرض خطر سرطان کبد قرار دهند. هموکروماتوز ژنتیکی یک بیماری ارثی است که باعث می‌شود کبد بیش از حد آهن را از غذا جذب کند.
غربالگری سرطان کبد
غربالگری به یافتن بیماری قبل از بروز علائم کمک می‌کند، زمانی که احتمال بیشتری برای درمان و بهبودی وجود دارد. هدف از غربالگری سرطان کبد، یافتن زودهنگام سرطان در افرادی است که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. برای کسانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند، هر ۶ ماه دو آزمایش توصیه می‌شود.
این آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:
- سونوگرافی (US)
- آزمایش آلفا-فتوپروتئین (AFP)
سونوگرافی آزمایشی است که از امواج صوتی برای گرفتن تصاویر از داخل بدن استفاده می‌کند. آزمایش خون نیز سطح پروتئین AFP را بررسی می‌کند. افزایش یا بالا رفتن سطح AFP ممکن است نشانه‌ای از سرطان اولیه کبد باشد. این نوع سرطان از کبد شروع می‌شود.
مراحل پیگیری پس از یک سونوگرافی غربالگری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اگر AFP بالا باشد یا سونوگرافی ندول‌هایی به قطر ۱۰ میلی‌متر یا بیشتر پیدا کند، شما نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری خواهید داشت. ندول‌ها نواحی کوچک و گرد از بافت هستند. همه ندول‌ها سرطان نیستند.
- اگر سونوگرافی ندول‌هایی با قطر کمتر از ۱۰ میلی‌متر پیدا کند، تکرار سونوگرافی و AFP در ۳ تا ۶ ماه توصیه می‌شود.
- اگر سونوگرافی منفی باشد، تکرار سونوگرافی و AFP در ۶ ماه توصیه می‌شود.
سرطان کبد و گسترش آن
کبد، خون را فیلتر می‌کند، به لخته شدن خون کمک می‌کند، سموم را از بین می‌برد، چربی‌ها را تجزیه می‌کند، و قند را برای انرژی پردازش می‌کند. همچنین لنف را تولید می‌کند.
کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی بخشی از سیستم هپاتوبیلیاری هستند.
سرطانی که در کبد شروع می‌شود به سرطان اولیه کبد معروف است. سرطان ثانویه کبد زمانی است که انواع دیگر سرطان‌ها به کبد گسترش یابند.
بیش از یک نوع سرطان اولیه کبد در بزرگسالان وجود دارد. شایع‌ترین نوع آن کارسینوم سلول‌های کبدی (HCC) است.
هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد به عنوان یک عامل خطر شناخته می‌شود.
غربالگری زمانی انجام می‌شود که آزمایش‌ها به صورت منظم برای تشخیص یک بیماری در فرد بدون علائم انجام شوند. اگر سیروز یا هپاتیت B مزمن دارید، باید در برنامه غربالگری سرطان کبد ثبت‌نام کنید.
غربالگری به پیدا کردن بیماری در مرحله‌ای کمک می‌کند که احتمال درمان آن بیشتر است. هدف از غربالگری سرطان کبد، یافتن زودهنگام سرطان در افرادی است که در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد هستند.
نقل قول از یک بیمار:
“اگرچه زندگی با بیماری کبد به لحاظ جسمی و احساسی چالش‌برانگیز است، اما من توانسته‌ام زندگی عادی داشته باشم – سفر کردن، شنا، بچه‌دار شدن. پس خودتان را محدود نکنید و به خاطر ترس یا نگرانی از ‘اگرها’ از چیزی عقب نکشید. اگر با آن محدودیت‌ها زندگی کنید، اصلاً زندگی نخواهید داشت.
نظرات
